Το μεταναστευτικό χωρίς παρωπίδες

Τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας κυβέρνησης είναι ήδη σαφή. Αναμένουμε (ή βλέπουμε) σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην οικονομία, την παιδεία, τις επενδύσεις, τη μέθοδο διακυβέρνησης. Το στίγμα που δίνεται είναι μιας μεταρρυθμιστικής, προοδευτικής κυβέρνησης, με μοντέρνο προσανατολισμό και έμφαση στην αποτελεσματικότητα και στις άμεσες, χειροπιαστές επιτυχίες.Η υπαγωγή της Μεταναστευτικής Πολιτικής στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης είναι ωστόσο βαθιά αναχρονιστική και «κλειστόμυαλη». Η μεταναστευτική πολιτική, σε κανένα σοβαρό κράτος και με καμία στοιχειώδη λογική, δεν αποτελεί κυρίως θέμα ασφάλειας.  Δεν είναι οι άνθρωποι ούτε οι αριθμοί (που είναι πλέον διαχειρίσιμοι) το πρόβλημα. Το διαχειριστικό χάος που επικρατεί στο προσφυγικό είναι αυτό που δημιουργεί ανασφάλεια, ξενοφοβία, ευκαιρίες εκμετάλλευσης και ανομίας, μεγάλες εντάσεις, με χαμένους και από τις δύο πλευρές. Το χάος αυτό, στα νησιά αλλά και στην ενδοχώρα, είναι εν μέρει «επίτηδες» και εν μέρει «κατά λάθος»· εν μέρει ευρωπαϊκό και εν μέρει βαθιά ελληνικό. Οι πρόσφυγες και μετανάστες αντιμετωπίζονται είτε ως κοινωνική απειλή είτε ως άβουλα, ευάλωτα θύματα. Στην παγίδα της ευαλωτότητας συμμετέχουν άθελά τους οι διεθνείς οργανισμοί προστασίας και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις και πολλά εκατομμύρια έχουν ξοδευτεί, κυρίως από την Ε.Ε., για να συντηρηθούν προγράμματα που ανταποκρίνονται ακόμα σε μια περίοδο προσφυγικής κρίσης, τέσσερα χρόνια αργότερα. Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι αυτοί δεν είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο. Η δύναμη και η ανθεκτικότητα που χρειάζεται κάποιος για να ξεριζωθεί από τη χώρα του, να κάνει ένα αφάνταστα επικίνδυνο ταξίδι και να προσπαθήσει να ζήσει μια νέα ζωή σε μια εντελώς ξένη χώρα, είναι αστείρευτη. Οι άνθρωποι αυτοί αποτελούν δυνητικά κινητήριο δύναμη κάθε κοινωνίας και οικονομίας. Η ένταξη και η ενδυνάμωση των ανθρώπων αυτών, για να γίνουν το συντομότερο παραγωγικά μέλη της κοινωνίας και της οικονομίας, είναι μια τεράστια ευκαιρία για την παρούσα κυβέρνηση. Οι τρεις άξονες της ένταξης (εκμάθηση της γλώσσας και διαπολιτισμική εκπαίδευση, συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό, και ένταξη στο εθνικό σύστημα παιδείας και υγείας) είναι δικαιώματα αλλά και μεγάλες υποχρεώσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι οι εταίροι μας στην Ευρώπη δίνουν έμφαση σε προγράμματα ένταξης και ενδυνάμωσης: χώρες όπως η Σουηδία, η Γερμανία και η Δανία συνδέουν το άσυλο με εντατικά και υποχρεωτικά προγράμματα ένταξης, κατανοώντας ότι όσο το συντομότερο κάποιος μπορέσει να ενδυναμωθεί, θα γίνει αυτόνομο και παραγωγικό μέλος της οικονομίας χωρίς να απορροφά κρατικά κονδύλια πρόνοιας. Η McKinsey υπολογίζει πως το πρόσφατο προσφυγικό κύμα του 2015 μπορεί να αποφέρει στο ευρωπαϊκό ετήσιο ΑΕΠ έως και 80 δισ. έως το 2025. Στην Ελλάδα, διαχρονικά, επιλέγουμε τον στρουθοκαμηλισμό: βολεύει και τις δύο πλευρές να λειτουργεί η Ελλάδα ως χώρα transit – δεν τους θέλουμε και δεν μας θέλουν. Και έτσι καταλήγουμε στο χάος που γνωρίζουμε όλοι – με θύματα και από τις δύο πλευρές. Αν θέλει η κυβέρνηση να είναι σοβαρή, αποτελεσματική και προοδευτική, πρέπει να δει το προσφυγικό όχι σαν αναγκαστικό πρόβλημα αλλά σαν ευκαιρία – όχι (μόνο) από ηθικής άποψης αλλά με μια πραγματιστική, σύγχρονη, ευρωπαϊκή ματιά. Πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της και να μην τις  μετακυλίει στους διεθνείς οργανισμούς και τις οργανώσεις. Πρέπει να σταματήσει επιτέλους τον στρουθοκαμηλισμό – αναγνωρίζοντας πως οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να έρχονται, πως κάποιοι από αυτούς θα μένουν, και ότι αυτό μπορεί να είναι κάτι ιδιαίτερα θετικό για την κοινωνία και την οικονομία. Η προηγούμενη κυβέρνηση έκανε δραματικά λάθη στο προσφυγικό, έκανε όμως και κάτι πολύ σωστό. Τα σημαντικά βήματα που έγιναν για την ένταξη των παιδιών στα ελληνικά σχολεία δεν πρέπει να αντιστραφούν. Τα παιδιά έχουν σημειώσει μεγάλη πρόοδο, οι συμμαθητές τους τους έχουν αγκαλιάσει, η κοινωνική ξενοφοβία έχει «δουλευτεί» και οι δάσκαλοι έχουν καταβάλει μεγάλη προσπάθεια. Οι μεικτές τάξεις είναι κέρδος για όλους στην Ελλάδα, και έχουν επιτέλους (και με πολύ κόπο) πετύχει. Και είναι πολύ συγκινητικό να βλέπεις τα παιδιά αυτά να πηγαίνουν σχολείο με όρεξη και να τα ακούς να σου μιλούν σε άπταιστα ελληνικά. Πιστεύω στο δυναμικό των ανθρώπων που επιλέγουν τη χώρα μας, αλλά και τη θέληση της κοινωνίας να τους εντάξει, εφόσον δημιουργηθεί ένα πλαίσιο ασφαλές, οργανωμένο, με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα όλων όσοι έρχονται αλλά και στην κοινωνία που τους δέχεται. Η μεγάλη ευκαιρία της ένταξης στο προσφυγικό δεν πρέπει να χαθεί. * Η κ. Μυρτώ Ξανθοπούλου είναι σύμβουλος Στρατηγικής για τη Φιλανθρωπία και την Κοινωνία των Πολιτών, με μακρόχρονη εμπειρία στον χώρο στην Ελλάδα.Let's block ads! (Why?)